bss Constantia Benislavska

Constance Benislavska (1747–1806) was a Livonian poet writing in Polish and a writer of religious hymns.

Constance Benislavska von der Recke (Ryck) (1747–1806) descended from a German family of the Livonian nobility. She married Piotr Benislavski, a Livonian Stolnik and later a Podkomorzy of Masurian origin. She gave birth to 22 children, of whom only 8 survived to adulthood. She was a rather energetic and domineering administrator of the estates. She strictly managed not only economic affairs but also the fate of her children – she married off her daughters, planned the professional activities of her sons.

Konstancija Rykaitė Benislavska (1747–1806), kilusi iš vokiškos sulenkėjusių Livonijos bajorų giminės. Ištekėjo už Livonijos stalininko, vėliau pakamarininko, mozūrų kilmės Petro Benislavskio. Pagimdė 22 vaikus, iš kurių tik 8 išgyveno. Buvo gana energinga ir valdinga valdų administratorė. Griežtai tvarkė ne tik ūkinius reikalus, bet ir savo vaikų likimus – tekino dukteris, planavo sūnų profesinę veiklą.

Konstancija Benislavska (lenk. Benisławska, 1747 m. sausio 6 d. Inflantuose, dab. Latvija – 1806 m. lapkričio 8 d. Vitebske, dab. Baltarusija) – poetė.

Biografija

Kilusi iš Livonijos bajorų, turėjusių Rykų pavardę (von der Recke, von Ryck ir pan.). Poetė gyveno Livonijos dalyje, esančioje į rytus nuo Daugpilio. Ji anksti ištekėjo už Livonijos stalininko (vėliau pakamario) Petro Benislavskio. Į šį ATR šiaurės rytų kraštą Benislavskiai atsikėlė dar XVII a. iš Mlavos apylinkių Mozūrijoje. Benislavska pagimdė dvidešimt du vaikus, iš kurių išaugo aštuoni: dvi dukros ir šeši sūnūs.

Palaidota Latgaloje, dominikonų katalikų bažnyčioje Pasienės kaime, Ludzos savivaldybėje.

Kūryba

1776 m. Vilniuje išleido poezijos rinkinį Pieśni sobie śpiewane („Sau dainuotos dainos“). Eilės vėlyvojo baroko stiliaus, meditacinės. Nors jose nestinga Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės bajorų buities, gamtos realijų, vyrauja metafizinė refleksija, religiniai motyvai ir bibliniai įvaizdžiai. Būdinga odės, maldos bei litanijos žanro retorinė raiška, jausmų ekspresija, intonacijų ir ritmų įvairumas. Rinkinys yra vienas ryškesniųjų XVIII a. Lietuvoje pasirodžiusios lenkiškos poezijos faktų. Jis turėjo įtakos čia kūrusiems Švietimo amžiaus poetams.

Benislavska dainas parašė būdama vos 29 metų, tačiau jos kūriniai vis dėlto brandūs, kupini religinio sąmoningumo ir teologinių aspektų. Laikyti baroko poezijos šedevru, tačiau laikui bėgant jie buvo pamiršti. Istorikas Vaclavas Borovis atkūrė jų buvusią šlovę. Savo knygoje „Apie lenkų poeziją XVIII amžiuje“ jis pavadino Benislavskos rinkinį „bene keisčiausia XVIII a. lenkų literatūros knyga“ dėl matomo, visiško atitrūkimo nuo to meto literatūros pagrindinės srovės. Stanislovo epochos klestėjimas nesutrukdė Benislavskai kūryboje sukurti barokinio konceptualizmo.

Konstancja Benisławska (ur. 6 stycznia 1747, zm. 8 listopada 1806) – polska poetka.

Życiorys

Pochodziła ze spolonizowanej, niezamożnej szlachty inflanckiej o korzeniach niemieckich – z rodu Ryck (Ryk, von Ryck), skoligaconej ze znaną rodziną von Manteufflów. Córka Adama Ryck (prawdopodobnie ur. 1682, zm. 1742), siostra Antona, Ignacego, Józefa i Francziska. Wychowała się i całe życie spędziła w Inflantach – na północny wschód od Dyneburga, na terenie dzisiejszej Łotwy. Odebrała tam również wysokie wykształcenie. Konstancja Benisławska jest zdecydowanie osobą bardzo oczytaną; uchodziła za barokową erudytkę, co wśród kobiet ze szlacheckich kręgów XVII i XVIII było dość częste. Wcześnie wyszła za mąż za Piotra Benisławskiego, stolnika inflanckiego, od 1776 r. podkomorzego dworu polskiego. Dokładna liczba jej dzieci jest nieznana (podobno urodziła 22). Zachowały się informacje o Antonim, Kalasantym, Józefie, Stanisławie, Janie i Onufrym Benisławskich oraz o Rozie Morisson (wyszła za mąż za Michała Morissona) i Katarzynie Weyssenhoff (żona Konstantego Weyssenhoffa). Bratem jej męża Piotra był Jan Benisławski, biskup pomocniczy mohylewski. Pochowana została w podziemiach kościoła dominikańskiego pw. św. Dominika i św. Józefa Oblubieńca NMP w Posiniu.

Administrowała majątkiem męża, brała udział w życiu towarzyskim, prowadziła działalność dobroczynną a pod koniec życia ufundowała szpital w Zosołach[1], gdzie opiekę znajdowali ubodzy.

Twórczość
Benisławska jest autorką zbioru liryków religijnych Pieśni sobie śpiewane, który powstał w latach 1774–1775 i został wydany w Wilnie w 1776 roku za sprawą brata męża, kanonika inflanckiego, Konstantego Benisławskiego. Autorce przypisuje się od niedawna autorstwo również innego modlitewnika — Nabożeństwo ku największej chwale Boga w Trójcy Świętej Jedynego i matki Boskiej tudzież świętych Patronów i Patronek przez pewną damę z różnych aprobowanych ksiąg zebrane i dla wygody bliźnich do druku podane w Wilnie, Drukarni J.K.M., XX Bazylianów roku 1771. Chociaż chronologicznie należą one do okresu oświecenia, myślowo i stylistycznie współtworzą barok, jako najpóźniejszy tom poezji barokowej w Polsce, zarazem dowód trwałości tej tradycji w wieku XVIII.

Znaczący wpływ na twórczość Konstancji Benisławskiej miała XVII-wieczna barokowa liryka religijna, związana z nurtem mistyków hiszpańskich, takich jak Teresa z Ávili, ale nie można też wykluczyć znajomości utworów chociażby Józefa Baki albo św. Augustyna. Najwięcej cytatów pochodzi z Pisma świętego w przekładzie księdza Jakuba Wujka. Benisławska najczęściej odwołuję się do Księgi Psalmów, Księgi Izajasza, Księgi Hioba oraz Pieśni nad Pieśniami. Cytuje także z Nowego Testamentu Ewangelie, Dzieje Apostolskie oraz Apokalipsę. W jej twórczości można odnaleźć również wpływy „Psałterza Dawidowego” Jana Kochanowskiego, a także innych polskich poetów barokowych. Konstancja Benisławska koncentruje się głównie na języku mistyki oraz kreacji podmiotu mówiącego. Współtworzy – jak Elżbieta Drużbacka i Antonina Niemiryczowa – poezję kobiet w XVIII-wiecznej Polsce.

Констанция Бениславская (пол. Konstancja Benisławska, урождённая Рик (фон Рюк) 6 января 1747, Речь Посполитая или Латвия — 8 ноября 1806, Витебск) — польская поэтесса XVIII века, известна своим единственным произведением — «Песни поются» (пол. Pieśni sobie śpievane), изданными в 1776 году в Вильно.

Биография

Констанция Рик родилась 6 января 1747 года в полонизированной немецкой семье, входившей в дворянство Инфлянтского воеводства. Вышла замуж за Петра Бениславского. Всю свою жизнь провела в родовых поместьях к северо-востоку от Динебурга. Констанция Бениславская всего родила 22 ребенка, выжило 8. Констанция умерла 8 ноября 1806 года.